Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Việt Nam

Từ thời tham chiến tại đồng bằng sông Cửu Long năm 1969 đến đấu tranh phản chiến thập niên 1970, rồi giai đoạn tích cực làm việc trong vấn đề nhân đạo nhằm đẩy nhanh bình thường hóa quan hệ hai nước, Việt Nam luôn hiện diện trong sự nghiệp của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry.

Vietnam, on February 28, 1969, after a medal presentation for Silver Star action. From left: Del Sandusky, John Kerry, Gene Thorson, Thomas Belodeau. Kneeling from left, Mike Medeiros, Fred Short.

Ông John Kerry sắp có chuyến thăm lần đầu tiên đến Việt Nam trên cương vị ngoại trưởng. Nhưng đất nước này không hề xa lạ với Kerry, ông từng đến đây nhiều năm trước trong các giai đoạn lịch sử khác nhau.

John Kerry (thứ hai từ trái sang) sinh năm 1943, tốt nghiệp đại học Yale ngành Khoa học Chính trị năm 1966. Cũng trong năm này, ông đăng ký làm lính dự bị hải quân. Trong giai đoạn 1968-1969, ông tham gia 4 tháng tại chiến trường miền nam Việt Nam, chỉ huy tàu tuần tra trên các kênh rạch đồng bằng sông Mekong.Ảnh: BostonGlobe

PCF-Patrol-Craft-Fast-94-crew-8875-1157-

Kerry (phải) và các sĩ quan trong đội tuần tra hồi tháng 3/1969. Ảnh: BostonGlobe

Kerry (hàng trên, chính giữa) cùng các sĩ quan hải quân. Ảnh: BostonGlobe

Kerry từng nhận ba huân chương Trái tim Tím, trao cho những binh sĩ bị thương hoặc thiệt mạng khi phục vụ quân đội Mỹ kể từ Thế chiến I. Trở về Mỹ sau thời gian ở Việt Nam, ông trở thành phát ngôn viên của tổ chức Cựu chiến binh Mỹ phản chiến. Ảnh: BostonGlobe

Kerry trên cương vị chủ tịch hội cựu binh Mỹ chống chiến tranh, điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện vào ngày 22/4/1971. "Làm sao có thể yêu cầu một người trở thành người cuối cùng chết ở Việt Nam? Làm sao có thể yêu cầu một con người phải chết cho một sai lầm?" trở thành câu nói nổi tiếng của ông sau bài phát biểu. Ảnh: AP

John Kerry watches President Richard Nixon announce the cease-fire in Vietnam on January 24 1973.

Kerry xem Tổng thống Richard Nixon tuyên bố về lệnh ngừng bắn sau Hiệp định Paris tháng 1/1973. Ảnh: BostonGlobe

John Kerry chats with Vietnam veteran Everett Fontaine before a 24-hour City Hall Plaza vigil commemorating POWMIA families on September 21 1990 boston globe

John Kerry trò chuyện với một cựu binh Mỹ trước lễ cầu nguyện dành cho các binh sĩ mất tích và tù nhân chiến tranh (POW/MIA), tháng 9/1990. Ảnh: BostonGlobe

Kerry, chairman of the Senate Select Committee on POW-MIA Affairs, talks with Senator John McCain during a hearing of the committee on December 1, 1992.

Kerry trên cương vị chủ tịch Ủy ban của Thượng viện về vấn đề tù nhân chiến tranh và lính Mỹ mất tích trong chiến tranh. Ông nói chuyện với Thượng nghị sĩ John McCain trong phiên họp hồi tháng 1/1992. Ảnh: AP

Kerry, fellow senator and Vietnam Veteran, and John McCain, and acting Secretary of State Lawrence S. Engleburger stand by as President Bush makes a POW Announcement. President George Bush makes an announcement in the Rose Garden on October 23, 1992 that the Vietnamese Government has agreed to hand over all material on American prisoners of war. With the presidents are, from left, Senator John McCain, himself a prisoner of war and senator John F. Kerry, and

Thượng nghị sĩ Kerry và McCain (trái) nghe Tổng thống George H. W. Bush phát biểu về vấn đề POW/MIA tại Vườn Hồng ngày 23/11/1992. Ông McCain cũng từng bị giam tại Việt Nam trong chiến tranh sau khi máy bay của ông này bị bắn rơi xuống hồ Trúc Bạch, Hà Nội. Ảnh: AP

John Kerry inspects a US Army-issued pistol during a visit to the army museum in Ho Chi Minh City, Vietnam. While in the country, he also visited two sites where it was reported that missing American soldiers had been spotted but not uncovered.

Kerry xem xét một khẩu súng lục của quân đội Mỹ trong chuyến thăm một bảo tàng quân sự tại thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: AP

Kerry looks over a map with Nguen Xuan Phong of the Vietnamese Foreign Ministry while flying over the Mekong River Delta on November 20, 1992.

Thượng nghị sĩ Mỹ xem bản đồ cùng ông Nguyễn Xuân Phong, thuộc Bộ Ngoại giao Việt Nam, khi đang bay trên Đồng bằng sông Cửu Long hôm 20/11/1992. Ảnh: AFP

Kerry and Vietnamese Deputy Foreign Minister Le Mai, second from right, talk with reporters after the arrival of Kerry, Sen. Hank Brown and Sen. Tom Daschle on November 16, 1992, for talks with the Vietnamese government on the fate of U.S. servicemen still missing after the war.

Kerry và Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Lê Mai (thứ hai từ phải sang) phát biểu trước báo giới trong chuyến thăm hồi tháng 11/1992. Ông đến Việt Nam để thảo luận với chính phủ về vấn đề POW/MIA. Ảnh: AFP

8fdc9-130124103620-11-john-kerry-horizon

Tổng thống Mỹ Bill Clinton tuyên bố về ý định bình thường hóa quan hệ với Việt Nam năm 1995. Kerry và McCain là hai người đóng vai trò quan trọng trong nghị quyết của Mỹ nhằm chấm dứt cấm vận thương mại với Việt Nam năm 1994, mở đường cho việc bình thường hóa quan hệ. Ảnh: TheLifePicture

Ngoại trưởng Kerry thăm vùng đồng bằng sông Cửu Long

Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry (phải) và phó giám đốc Viện Nghiên cứu Phát triển Đồng bằng Sông Cửu Long Đăng Kiều Nhân trong chuyến đi thăm đồng bằng sông Cửu Long

CỠ CHỮ

15.12.2013

REUTERS — Chiếc thuyền chở Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry chạy dọc trên dòng nước đục ngầu của sông Cái Nước trong vùng đồng bằng của sông Cửu Long, dòng sông lớn thứ 12 của thế giới. Đây là nơi ông đã từng chỉ huy một tàu tuần tra của Hoa Kỳ trong thời chiến tranh Việt Nam.

Tuy nhiên hồi tưởng quá khứ không phải là lý do duy nhất khiến Ngoại trưởng Mỹ trở lại thăm vùng đất xa xôi này. Ông đến nơi này để chuyển một thông điệp về mối đe dọa ngày càng gia tăng của tình trạng khí hậu biến đổi và tác động của nó đối với vùng đồng bằng và đối với hàng triệu người mà những nhu cầu của cuộc sống lương thực, thực phẩm, nước và giao thông vận tải phụ thuộc vào dòng sông này.

Đây là lần đầu tiên, ông Kerry trở lại vùng đồng bằng sông Cửu Long kể từ năm 1968, thời gian ông từng là sĩ quan hải quân trẻ phục vụ trong quân đội Mỹ trong cuộc chiến ở Việt nam. Ông đã được trao một Chiến Thương Bội Tinh, một Ngôi Sao Bạc, và một Ngôi Sao Đồng trong cuộc chiến này.

Nói chuyện với các học sinh sinh viên tụ tập trên bờ sông Cái Nước, ông nhận xét, “Thật là tuyệt hôm nay tôi có mặt nơi đây. Mấy mươi năm trước, chính trên dòng sông này, tôi là một trong nhiều người chứng kiến thời kỳ khó khăn trong lịch sử 2 nước chúng ta. Hôm nay cũng tại nơi này tôi đang chứng kiến đất nước của chúng ta đang tiến đến với nhau và bàn về tương lai. Đó là chiều hướng cần có, Trong khi cuộc hành trình chung của chúng ta tiếp diễn, chúng ta sẽ hướng mắt về tương lai chứ không phải là quá khứ.”

Ông ăn mặc giản dị với áo màu xanh da trời, quần kaki xanh và đeo kính râm. Các phụ tá và các giới chức đứng quanh ông nhưng phần lớn thời gian trên thuyền ông im lặng và trầm ngâm. Tuy nhiên có một lúc trong chuyến đi ông nhận xét, “Không có thay đổi nhiều lắm.” Mùi củi cháy quen thuộc từ những làng mạc khiến ông hồi tưởng thời gian ông có mặt trên dòng sông này.

Tại ấp Kiến Vàng nằm bên bờ sông, Ngoại trưởng Mỹ đã dừng lại để trò chuyện, thăm một cửa hàng nhỏ mua kẹo cho trẻ em. Một chú chó nhắc ông nhớ đến lúc còn trong quân đội ở Việt Nam ông cũng đã nuôi một con và đặt tên là “VC”.

Ông cũng hỏi thăm ông Đặng Kiều Nhân, phó giám đốc Viện Nghiên cứu Phát triển Đồng bằng Sông Cửu Long, về mực nước và những thay đổi lưu lượng nước có thể ảnh hưởng ra sao đối với người dân.

Mối quan tâm của ông không chỉ là những ảnh hưởng của khí hậu biến đổi đối với dòng sông mà còn về các kế hoạch của Trung Quốc xây thêm 4 đập nước dọc theo sông để sản xuất điện cho nền kinh tế đang phát triển của nước này, các dự án này, theo các chuyên gia về môi trường, sẽ tác động tai hại đến Campuchia và Việt Nam nằm trong vùng hạ lưu sông.

Ngoài ra Lào cũng đang đề xuất việc xây các nhà máy thủy điện trên sông, trong khi Campuchia có kế hoạch xây 2 đập nước trên sông.

Trong một bài phát biểu, Ngoại trưởng Mỹ nói với các sinh viên về các triển khai này, và hứa cung cấp ngân khoản 17 triệu đôla cho một chương trình nhằm giải quyết tác động tiềm năng do tình trạng khí hậu biến đổi.

Ông nói: “Không một quốc gia nào có quyền tước đoạt của một nước khác nguồn sinh kế, hệ sinh thái và khả năng sống đến từ dòng sông. Dòng sông đó là tài sản toàn cầu, một của cải thuộc về khu vực, và vì vậy điều quan trọng là chúng ta tránh những thay đổi đáng kể đối với lưu lượng và trầm tích của dòng sông. Chúng ta đã thấy hoạt động đánh bắt cá đang đứng trước mối đe dọa về nguồn cá cũng như hậu quả của những thay đổi đang diễn ra.”

Ngoại trưởng Kerry nói ông sẽ nêu vấn đề này khi ông đến thăm Trung Quốc, “để chúng ta có thể cùng hành động một cách hiệu quả.”