Nhìn lại 8 năm thăng trầm của Alibaba và Yahoo

1 Reply

Sáng hôm qua lên điểm tin Tuổi trẻ thấy viết Yahoo đóng cửa thông tin tại TQ. Lòng em nó có một sự buồn nhẹ, chui vào trang chủ Yahoo ở TQ thì thấy cái trang tạm biệt rồi chuyển sang trang tin của Alibaba.

Lời chia tay của Yahoo, sau 5s nó sẽ chuyển sang giao diện phía dưới

Giao diện mới do Alibaba quản lí

Thế là một phần vì tò mò, một phần vì ức, dù gì Thy cũng đang xài mail Yahoo mà giờ nó tống Yahoo đi dzầy coi sao đặng, nên đã bới móc mọi thông tin có thể, để truy lùng : Hà cớ gì em nó ra đi?

Sau một ngày lội ngụp trên Internet, Tây nói gì, Tàu bảo sao thì em nó cũng đọc ráo, giờ túm váy lại chia sẻ dzới bà con.

Jack Ma và sĩ diện người đàn ông 

Về phía nguồn tin TQ, đáng chú ý nhất là bài bình luận năm 2010 của trang NetEase – NetEase là một trong 4 trang web portal lớn nhất TQ (3 trang còn lại là Sina, Sohu và QQ-Tencent). NetEase  làm nguyên chuyên đề về vụ án Alibaba và Yahoo trước năm 2010, trong khi đó mấy trang tin như Tân Hoa Xã, China Daily thì im ru gà rù, Thời báo Hoàn Cầu thì toàn link 404 =)) nhìn chung đây cũng là một thất bại của báo chí chính thống trong thời buổi Internet :(. Quay lại với bài bình luận của của NetEase, các bạn nào biết tiếng Bông có thể xem tại đây và đây. Bà con nào không biết tiếng Bông thì giờ chịu khó nghe em nó chém gió từ tiếng Bông sang tiếng Việt heng :")

2005: Yahoo bỏ 1 tỷ USD cộng thêm toàn bộ vốn hiện có của công ty con Yahoo China  mua lại 39% cổ phần của Alibaba. Chả biết trang NetEase  moi đâu được cái hợp đồng, nó ring thẳng 3 cái điều khoản trong hợp đồng năm 2005 làm rúng động quần hùng:

Theo hợp đồng, từ tháng 10/2010, tập đoàn Alibaba sẽ có những thay đổi sau:

1. cổ phần Yahoo trong Alibaba là 39%,  cổ phần của SoftBank không đổi, cổ phần của đội ngũ quản lí Jack Ma giảm từ 35.7% còn 31.7%.
2. Yahoo được tăng 1 đại diện trong Hội đồng quản trị
3. Hợp đồng 2005 viết Jack Ma chỉ được giữ chức CEO đến tháng 10/2010.

Nguồn NetEase, được dịch bởi em nó

Từ 3 điều này NetEase giật cái tít :" Phía sau cuộc chiến cổ phần trong nội bộ Alibaba : Khả năng Jack Ma bị đuổi khỏi ghế CEO. Lúc này ắt hẳn, bạn sẽ đặt câu hỏi thế lúc kí hợp đồng năm 2005, Jack Ma không lường trước được những điều này sao? Thật ra nó còn nhiều cái sâu xa hơn.

Vốn dĩ năm 2005 Jerry Yang đang là CEO của Yahoo, mà Jerry Yang và Jack Ma vốn dĩ có mối giao hảo rất tốt, Yahoo chịu đầu tư vào Alibaba hiển nhiên là có sự giúp đỡ từ Jerry Wang. Mà người TQ thì luôn coi trọng cái gọi là "các mối quan hệ" nên lúc kí hợp đồng năm 2005 phía Alibaba luôn nghĩ dù cho có tới năm 2010 thì không tới nỗi Jack Ma phải xuống ghế. Nhưng đời không ai biết được chữ ngờ, tới cuối năm 2008 Jerry Yang đã phải rời chức CEO của Yahoo =)) và đầu năm 2009 Carol Bartz lên thay.

Mối quan hệ của Carol Bartz và Jack Ma lại cực kì căng thẳng. Ngay từ lần gặp mặt đầu tiên vào tháng 3/2009, Carol đã chửi thẳng Jack về việc ông không quản lí hiệu quả việc kinh doanh của Yahoo tại TQ, đặc biệt là bà đã chửi trước mặt toàn bộ đội ngũ nhân viên của ông. Bạn có thể tự đọc đoạn văn ấy tại đây. Nhìn chung lúc Thy đọc là Thy cảm nhận được Jack đã mất mặt thế nào, báo chí TQ thì tuyệt nhiên không nhắc gì vụ án chửi này và coi nó như nguồn tin chả hay ho gì.

Bất hòa với Carol trong khi thời hạn hẹn ước trong hợp đồng 2005 lại cận kề, chỉ cần  đến tháng 10/2010 là Yahoo sẽ nắm 39%, số phận CEO của Jack Ma cũng như toàn bộ đội ngũ nhân viên Alibaba đang đứng trước những chọn lựa mang tính quyết định.

2009 – 2012: Hành trình mua lại cổ phần từ Yahoo của Alibaba 

Sau lần gặp mặt bất hòa vào tháng 3/2009, Jack Ma lập tức lên kế hoạch mua lại cổ phần của Yahoo tại Alibaba nhưng Yahoo nhất quyết không bán.

Đỉnh điểm của cuộc chiến "võ mồm" này là CEO lúc ấy của Alibaba.com Ltd (công ty con của Alibaba – chuyên khai thác thị trường B2B), David Wei tuyên bố xanh rờn là "We don't need Yahoo". Ông nói rõ: Ngày xưa Alibaba cần Yahoo là vì muốn tận dụng công cụ Search của Yahoo để hỗ trợ cho Alibaba, nhưng giờ đây Yahoo không phát triển công cụ tìm kiếm nữa thì không còn lí do gì tiếp tục mối quan hệ này.

Trước tình cảnh, kẻ muốn mua mà người không chịu bán, chửi nhau hoài trên báo nó cũng chán, Jack Ma đã từng cay đắng mà thốt lên :" Sẽ ráng mua lại nhưng nếu không được thì đành chịu".

Trong cuộc chiến giành cổ phần này, không thể không nhắc đến SoftBank của Nhật. SoftBank đang nắm 29.3% của Alibaba, chỉ cần nó ngả về bên nào là bên đó coi như thắng chắc. Nhưng tình cảnh của SoftBank còn "nan giải" hơn cả Alibaba và Yahoo, về tình về nghĩa cũng như lợi ích dài lâu thì nó nên giúp Alibaba, bởi dù gì Alibaba cũng là một tay Jack Ma gầy dựng nên, hơn nữa thương mại điện tử TQ là miếng pho mát béo bở cho tất cả nhà đầu tư. Nhưng nó không thể giúp Alibaba vì SoftBank lúc ấy đang nắm 41% cổ phần của Yahoo Japan =)). Nên về dây mơ rễ má thì SoftBank và Yahoo có mối quan hệ bà con xa, giúp Alibaba lại chả khác tự mình đâm dao vào lưng mình. Sau một thời gian dùng dằng giữa hai bên, hòa giải không thành, SotfBank đã quyết định rút khỏi cuộc chiến của Alibaba và Yahoo, tuyên bố hai anh làm gì thì làm tôi không chạm vào, giữ nguyên cổ phần của tôi là được =))

Sau khi dẹp loạn được biến số "chí mạng" SoftBank, Jack Ma tập trung vào việc đối phó với Yahoo. Tính đến tháng 11/2011, Jack đã huy động được vốn từ một loạt các tập đoàn đầu tư như Silver Lake Partners, Digital Sky Technologies…Nhưng cũng chưa đủ tiền để mua lại 20% cổ phần mà Yahoo dự định bán =))

Đầu năm 2012, Jack Ma tuyên bố cho Alibaba lên sàn IPO vì chỉ có như thế thì mới đủ tiền mua lại 20% cổ phần từ 39% mà Yahoo đang cầm. Tin này vừa tung ra, ngòi bút Eric Jackson của Forbes.com đã dự đoán giá trị thấp nhất của Alibaba là 35 tỉ USD, nếu IPO và năm 2012, giá trị của nó thậm chí còn vượt qua Baidu và Tencent.

Trên thực tế, quyết định IPO Alibaba của Jack Ma đã giúp Yahoo giải quyết được hai bài toán. Thứ nhất là tăng cường vốn để chấn chỉnh lại hoạt động công ty và thứ hai là làm tăng giá trị IPO của Yahoo.  Việc Alibaba lên sàn IPO dự đoán sẽ chấn động không kém gì Facebook. Tính đến thời điểm tháng 9/2012 tuy đã bán 20% trong tổng số 39% cổ phần của mình cho Alibaba thì Yahoo vẫn cầm trong tay 19%, tuy không có quyền kiểm soát Alibaba nhưng nó vẫn là cổ đông lớn. Hiển nhiên khi Alibaba lên sàn IPO, thì cổ phiếu của Yahoo sẽ trở thành con cờ trung gian để các nhà đầu tư nhắm tới trong trường hợp không tiếp cận trực tiếp được với IPO của Alibaba.

Truyền thông TQ cực kì nhẹ nhàng với vụ án này, từ Tân Hoa xã, cho tới China Daily hay như mấy trang mạng như Sohu, QQ, các bài bình luận cứ nhạt nhạt thế nào, có vẻ việc Jack Ma lấy lại được Alibaba là rất hợp lòng dân chăng :">   Báo chí TQ nhận định, 8 năm trước Yahoo bỏ 1 tỷ USD vào Alibaba, bây giờ nó đã đẻ thành 14.2 tỷ USD, ngay cả việc Yahoo bán 20% cổ phần với giá 7.1 tỷ USD được xem như một trong những chiến lược thành công nhất của Yahoo trong năm 2012.

Thế nhưng báo chí phương Tây thì không thế.

Eric Jackson lại viết một bài dìm hàng Yahoo dã man trên Forbes.com, "However, in my view, Yahoo is still very cheap today", ối giời ơi Thy đọc câu này xong tức mún hộc máu >"< nhìn chung ông này không biết có dây mơ rễ má gì với Alibaba hay thù hằn gì với Yahoo không mà thấy mấy bài viết có khuynh hướng nghiêng về phe Tàu wa  =)))

Bloomberg thì đỡ hơn, tờ báo này cho rằng, việc Yahoo bán cổ phần 20% cổ phần lại cho Alibaba, đồng nghĩa với việc nó rút lui khỏi thị trường thương mại điện tử của TQ, và chuyển hướng sang cạnh tranh với Google và Facebook trên lĩnh vực quảng cáo và người dùng.

Yahoo ra đi: thành công hay thất bại?

Nhìn chung sau khi đọc Tây Tàu bàn về vụ án Alibaba và Yahoo này, thật sự không khỏi cảm khái rằng: chỉ nên xem truyền thông như phương tiện cung cấp thông tin, chứ đừng để nó dắt mũi mình. Từ cuộc chia tay giữa Alibaba và Yahoo có thể thấy 2 khuynh hướng rõ rệt:

Báo chí TQ thì thỏa mãn với chiến thắng của Alibaba, nhưng cũng không quên vỗ về Yahoo rằng :" àh, mày cũng có lời mà bla bla…" Nhìn chung phong cách TQ nó thế, tự mãn trong sự khiêm tốn =))

Báo chí phương Tây thì không chú trọng gì chuyện Alibaba thắng hay thua, bới họ không có cái gọi là tự hào dân tộc trong này vì Alibaba có phải của nước họ đâu =)) cái mà báo chí phương Tây quan tâm là số phận Yahoo đi về đâu, nó đáng giá bao nhiêu tiền, sau này nó sẽ phát triển theo hướng nào =)) và họ xem việc Yahoo rút khỏi TQ như một dấu chấm cho những chuỗi thất bại của công ty này tại TQ.

Thật ra điều này cũng là dễ hiểu, mỗi bên phục vụ cho những đối tượng độc giả khác nhau thì cách viết phải khác. Chỉ là bản thân Thy đọc hai bên xong thấy với những cuộc chia ly mang tính "cross-cultural" thế này thì nên tìm hiểu cặn kẽ rồi tự mình đưa ra nhận xét của riêng mình sẽ tốt hơn  ^_^

Sau hơn 1 ngày xà quần với mớ hỗn độn thông tin này, Thy xin tóm gọn cuộc "hôn nhân" của Alibaba và Yahoo có thể hiểu thế này:

2005: Alibaba và Yahoo cưới nhau, Yahoo mang toàn bộ tài sản và của hồi môn 1 tỷ USD về nhà chồng.

2009: Xích mích gia đình, dzợ chồng chửi nhau trước mặt quần hùng, Alibaba nghẹn ngào nhận ra :" dzợ Mỹ không hợp với chồng Tàu " =))

2010: Alibaba đưa đơn đòi li dị và muốn mua lại cổ phần của dzợ,  Yahoo ngoe nguẩy bảo :" em ứ chịu"

2011: Chồng vay mượn tiền, lên kế hoạch trăm phương ngàn kế tìm cách tống cổ cô dzợ đỏng đảnh ra khỏi nhà

2012: Alibaba tuyên bố :" Tôi quyết định cho IPO công ty, chia cô 1 cục tiền". Suy đi tính lại thấy lời cmnr, Yahoo nhoẻn miệng bảo :" dạ thế thì em chịu " =))

1/9/2013: ôm một cục tiền cùng với hợp đồng IPO của người chồng, nàng Yahoo bước ra khỏi thị trường TQ, chấm dứt chặng đường 8 năm iu đương nồng thắm với Alibaba.

Trong cuộc hôn nhân này, Jack Ma lấy lại được Alibaba thì đúng là ông ấy giỏi, hiển nhiên Alibaba là niềm tự hào của thương mại điện tử TQ. Thế nhưng Thy nghĩ người thắng thật sự là Yahoo.

Trong kinh doanh, chúng ta theo đuổi mục tiêu tối ưu hóa lợi nhuận. Năm 1999 Yahoo đã vào thị trường TQ, nhưng nó có mần ăn được gì đâu, Yahoo chat hay Yahoo blog gì đều không đấu lại QQ, công cụ search thì chịu chung số phận với Google bị Baidu dập cho tanh bành, trang tin tức thì không sống nổi với 4 ông lớn là Sina, NetEase, Sohu và QQ. Những thế mạnh mà Yahoo có đều không thể vận dụng ở TQ. Vì thế việc nó cuỗm một cục tiền lớn rồi biến là thượng sách trong bối cảnh "bi đát" như vậy.

Nếu chỉ cuỗm cục tiền đó đi thì chưa thấy hết cái hay của Yahoo, chủ yếu là nó ép được Alibaba lên sàn IPO, từ đó đẩy giá cổ phiếu của chính mình lên. Thy nghĩ đây mới là điều mà Yahoo thành công nhất. Hiện tại,  bất luận là trên trường thế giới hay ở TQ, giá trị của Yahoo đang ngày càng giảm, mà nhờ Alibaba lên sàn IPO mà cái tên Yahoo trở thành hot trên các loại báo lớn, báo nhỏ. Trong cuộc chiến IPO sắp tới giữa Alibaba và Facebook, hiển nhiên Yahoo sẽ là ngư ông đắc lợi, bởi Facebook giờ phải bận đấu với Tàu và Yahoo có thể tranh thủ thời gian này dưỡng binh lực chuẩn bị cho đợt tổng tấn công mới giành lại thị phần. Dự đoán năm 2015 Alibaba sẽ lên sàn IPO.

Thy nghĩ trong thương trường cũng như trong cuộc sống, dẫu biết rằng kiên trì theo đuổi ước mơ của mình như Jack Ma là khao khát mà không ít bạn trẻ hướng đến, nhưng không phải ai cũng may mắn và thuận lợi để đạt được những ước mơ ấy. Thiết nghĩ trước khi vươn đến thành công thì chúng ta phải tập từ bỏ một vài lợi ích trước mắt. Sự ra đi của Yahoo chứng minh rằng, buông tay không hẳn là bỏ cuộc mà chỉ là tự đóng cánh cửa quá khứ và mở ra cho chính mình những hướng đi mới sáng lạng hơn.